Haber-Fotoğraf: Umut IŞIK
12 yaşından beri deri tamiri yaptığını söyleyen İsmet Akyol 1985 yılından beri bu işi yaptığını ve deri tamirini İstanbul Kasımpaşa’da başladığını belirterek, daha sonra Edirne’de devam ettiğini söyledi.
Edirne’ye bir şirkete usta olarak geldiğini dile getiren Akyol, “Daha sonra şirket kapandı. Edirne’ye gelmeme vesile oldu. 22 yıldır Edirne’deyim. Deri mont kullanımı geçmişe göre kötü son 4 yıldan beri çok kötü ekonomik kriz dolayısıyla. İnsanlar en kötü montları Türk vatandaşı olsun. Yunan vatandaşı olsun. Eski montlarını getirip küçük yırtık olanları bize bırakıyorlardı. Bizde parça olarak tamirde kullanıyorduk. Ama şimdi insanlar o bıraktıkları montları bile tamir ettiriyorlar. Çünkü yenisi alma gücü yok. Yapay deriler daha çok satılıyor ama sağlıksız şuan da suni derilerin fiyatı 75 lira 300 liraya satılıyor. Suni derileri giyiyorsunuz bu havalarda yürüyorsunuz terleme yapıyor. İleride sağlık açısından sorunlara yol açıyor. Çünkü üzerinizde kuruyor. Bir yere girdiğiniz zaman üzerinizden hemen çıkartmanız gerekiyor. Suni derileri biz üretmiyoruz. Hepsi dışarıdan geliyor. İş adamları bir şirket ile anlaşıp sipariş veriyorlar bana bu miktarda suni deri mont üret diye dışarıdan getiriyorlar. Türkiye’de üretilmiyor. Aslında deri mont fiyatları pahalı değil bir deri mont aldığınız zaman en az 15 yıl kullanıyorsunuz. Her kıyafetinizle kullanabiliyorsunuz. Her ayakkabı ile kullanabiliyorsunuz. Bu suni deri öyle değil veya bir ceketi her ayakkabınızla kullanamazsınız. Deriyi bugün boyattınız ufak zedelenmeler boyatıyorsun ufak bir masrafla yıllarca kullanıyorsun. Suni deri öyle değil suni derinin kullanımı 1 buçuk yıl. Onarım için suni deri daha çok geliyor. Artık deri bitti. Deri alacaksanız bile 2’ci el deri alın gerçek deri olsun suni deri olmasın gerçek deri sağlıklı çünkü hava aldığı için sizi terletmiyor. Suni de öyle değil suni deri plastik zaten kullanmasanız bile 1 yıl içerisinde askıya koyduğunuz zaman dökülmeye başlar. Kendisi kabarmaya başlar” dedi.
BİR MONTU DİKEN ADAM TAMİR EDEMEZ
Akyol; Şuan da yerli vatandaş geliyor. Ama bundan 2 yıl önce Yunan vatandaşlar çok geliyordu.
Günde 15 Yunan geliyordu. Ortalamada 4 yerli geliyordu. Yunanistan’da usta olmadığı için yaptıramıyorlar. Bazı parçaları değiştiriyorlar. Ben tekrar değiştiriyorum. Biz orada yaptırdığımız çok kötü ben burada tekrar onarıyorum. Bir montu diken adam tamir edemez. Tamir farklı bir şey.tamirde dikiş izi bırakamazsın insanlardan para alıyorsunuz. Tamirde hata ile dikerseniz olmaz o yüzden herkes tamirini yapamaz. Deri yeleği herkesin 12 ay kullanması gerekiyor aslında. Omuzların üşümemesi gerekiyor. Daha çok deri yelekleri motorcular kullanıyor. İstanbul’dan yarışçılar geliyor. Orada yaptıramıyorlar onların tulum montları tamir için getiriyorlar. Ben gençlere şunu söylemek istiyorum. Bu işe sahip çıkın ben 2 çocuğumu sadece bu işi yaparak okuttum. Eğer işini düzgün yapar. 5 liralık şeyden 10 lira da değil hakkın ne ise onu alırsan bu iş seni hayatın boyunca idare eder. Çok güzel bir meslek. 15 atölye vardı burada hepsi kapattı. Hepsi seracılık yapıyorlar Antalya’da. Geçmişte yapılan hatalardan dolayı işler kötüye gitti. Rusya ile yapılan hatalar.bir mont dikiyorsun benim günlük 10 tane dikiş kapasitem var. Patron 13 tane istiyor 15 tane istiyor. Fermuar dikilmemiş bali ile yapıştırıp gönderiyordu. Kol astarı dikilmemiş, çıtçıtı basılmamış, düğmesi dikilmemiş Ruslar zamanla anladılar duruma şimdi de bizden mal almıyorlar. İşini düzgün yapacaksın paranı ona göre alacaksın. Çok büyük zarar verdi. Ruslar geldiği zaman sadece deri değil tekstil, altın her şeyi alıyorlardı bizden. Artık deri mesleğinde yetişen çırak da yok. 15 tane derici vardı. Hepsi kapattı. Şuan en eski benim. 15 yıldan beri bu dükkandayım müşteri çekebilmek için bisiklet ile Edirne’nin her yerini kapı kapı broşür dağıttım. Terzilere broşür bırakıyorum. Terziler çok müşteri gönderiyorlar. Sadece burada oturarak bu işi yapamazsın. Güven çok önemli vatandaş gelip malını sana bıraktığı zaman kaybolmayacağını bilecek. Eğer mal kaybolursa veya hatalı bir işlem yapıldıysa yenisini alabileceğini bilecek ben hata yaptıysam eğer senin montunu başkasına verdim. Senin montun geri gelmediyse sana yeni mont alıp veririm. Ben bu prensiple çalışıyorum. Önemli olan para değil önemli olan müşteriyi kazanmak. Ben Yunan bir müşterinin montunu yanlış verdim. Mont gelmedi. 15 gün müsaade istedim. 15 gün sonra geldiğinde mağazaya götürüp 100 liralık montunun yerine 300 liralık mont aldım. Ama hala müşteri gönderiyor. Ve bana 5 bin liranın üzerinde kazandırdı. Nasıl olsa Yunan gitti. Gelmez demeyeceksin onlar sana güvendikleri zaman sürekli arkadaşlarını getiriyorlar. Yetiştirme yurdundan çırak aldım. Hemen sigortacı geliyor sigortası yok mu diyor. O çocuk bana ne verecek işi bilmiyor. Ben tam 1 yıl ustama para ödedim. Bu işi öğrenebilmek için o ustada bana işi öğretmedi. Temizlik yaptırdı. Ekmek almaya gönderdi. Bende akşamları beni temizliğe bıraktığı zaman makineye oturuyordum. Sabahları erken gelip temizlik yapmadan makineye oturuyordum. Şimdi ayaktayım. Çok çabalıyorsun. Devlet tekstil bölümündeki gençlere mecbur burada 1 yıl staj yapacaksın diyecek. Deri tamiri gibi bitmeye yüz tutmuş meslekleri gençlere aktarmamız gerek, şeklinde konuştu.
12 yaşından beri deri tamiri yaptığını söyleyen İsmet Akyol 1985 yılından beri bu işi yaptığını ve deri tamirini İstanbul Kasımpaşa’da başladığını belirterek, daha sonra Edirne’de devam ettiğini söyledi.
Edirne’ye bir şirkete usta olarak geldiğini dile getiren Akyol, “Daha sonra şirket kapandı. Edirne’ye gelmeme vesile oldu. 22 yıldır Edirne’deyim. Deri mont kullanımı geçmişe göre kötü son 4 yıldan beri çok kötü ekonomik kriz dolayısıyla. İnsanlar en kötü montları Türk vatandaşı olsun. Yunan vatandaşı olsun. Eski montlarını getirip küçük yırtık olanları bize bırakıyorlardı. Bizde parça olarak tamirde kullanıyorduk. Ama şimdi insanlar o bıraktıkları montları bile tamir ettiriyorlar. Çünkü yenisi alma gücü yok. Yapay deriler daha çok satılıyor ama sağlıksız şuan da suni derilerin fiyatı 75 lira 300 liraya satılıyor. Suni derileri giyiyorsunuz bu havalarda yürüyorsunuz terleme yapıyor. İleride sağlık açısından sorunlara yol açıyor. Çünkü üzerinizde kuruyor. Bir yere girdiğiniz zaman üzerinizden hemen çıkartmanız gerekiyor. Suni derileri biz üretmiyoruz. Hepsi dışarıdan geliyor. İş adamları bir şirket ile anlaşıp sipariş veriyorlar bana bu miktarda suni deri mont üret diye dışarıdan getiriyorlar. Türkiye’de üretilmiyor. Aslında deri mont fiyatları pahalı değil bir deri mont aldığınız zaman en az 15 yıl kullanıyorsunuz. Her kıyafetinizle kullanabiliyorsunuz. Her ayakkabı ile kullanabiliyorsunuz. Bu suni deri öyle değil veya bir ceketi her ayakkabınızla kullanamazsınız. Deriyi bugün boyattınız ufak zedelenmeler boyatıyorsun ufak bir masrafla yıllarca kullanıyorsun. Suni deri öyle değil suni derinin kullanımı 1 buçuk yıl. Onarım için suni deri daha çok geliyor. Artık deri bitti. Deri alacaksanız bile 2’ci el deri alın gerçek deri olsun suni deri olmasın gerçek deri sağlıklı çünkü hava aldığı için sizi terletmiyor. Suni de öyle değil suni deri plastik zaten kullanmasanız bile 1 yıl içerisinde askıya koyduğunuz zaman dökülmeye başlar. Kendisi kabarmaya başlar” dedi.
BİR MONTU DİKEN ADAM TAMİR EDEMEZ
Akyol; Şuan da yerli vatandaş geliyor. Ama bundan 2 yıl önce Yunan vatandaşlar çok geliyordu.
Günde 15 Yunan geliyordu. Ortalamada 4 yerli geliyordu. Yunanistan’da usta olmadığı için yaptıramıyorlar. Bazı parçaları değiştiriyorlar. Ben tekrar değiştiriyorum. Biz orada yaptırdığımız çok kötü ben burada tekrar onarıyorum. Bir montu diken adam tamir edemez. Tamir farklı bir şey.tamirde dikiş izi bırakamazsın insanlardan para alıyorsunuz. Tamirde hata ile dikerseniz olmaz o yüzden herkes tamirini yapamaz. Deri yeleği herkesin 12 ay kullanması gerekiyor aslında. Omuzların üşümemesi gerekiyor. Daha çok deri yelekleri motorcular kullanıyor. İstanbul’dan yarışçılar geliyor. Orada yaptıramıyorlar onların tulum montları tamir için getiriyorlar. Ben gençlere şunu söylemek istiyorum. Bu işe sahip çıkın ben 2 çocuğumu sadece bu işi yaparak okuttum. Eğer işini düzgün yapar. 5 liralık şeyden 10 lira da değil hakkın ne ise onu alırsan bu iş seni hayatın boyunca idare eder. Çok güzel bir meslek. 15 atölye vardı burada hepsi kapattı. Hepsi seracılık yapıyorlar Antalya’da. Geçmişte yapılan hatalardan dolayı işler kötüye gitti. Rusya ile yapılan hatalar.bir mont dikiyorsun benim günlük 10 tane dikiş kapasitem var. Patron 13 tane istiyor 15 tane istiyor. Fermuar dikilmemiş bali ile yapıştırıp gönderiyordu. Kol astarı dikilmemiş, çıtçıtı basılmamış, düğmesi dikilmemiş Ruslar zamanla anladılar duruma şimdi de bizden mal almıyorlar. İşini düzgün yapacaksın paranı ona göre alacaksın. Çok büyük zarar verdi. Ruslar geldiği zaman sadece deri değil tekstil, altın her şeyi alıyorlardı bizden. Artık deri mesleğinde yetişen çırak da yok. 15 tane derici vardı. Hepsi kapattı. Şuan en eski benim. 15 yıldan beri bu dükkandayım müşteri çekebilmek için bisiklet ile Edirne’nin her yerini kapı kapı broşür dağıttım. Terzilere broşür bırakıyorum. Terziler çok müşteri gönderiyorlar. Sadece burada oturarak bu işi yapamazsın. Güven çok önemli vatandaş gelip malını sana bıraktığı zaman kaybolmayacağını bilecek. Eğer mal kaybolursa veya hatalı bir işlem yapıldıysa yenisini alabileceğini bilecek ben hata yaptıysam eğer senin montunu başkasına verdim. Senin montun geri gelmediyse sana yeni mont alıp veririm. Ben bu prensiple çalışıyorum. Önemli olan para değil önemli olan müşteriyi kazanmak. Ben Yunan bir müşterinin montunu yanlış verdim. Mont gelmedi. 15 gün müsaade istedim. 15 gün sonra geldiğinde mağazaya götürüp 100 liralık montunun yerine 300 liralık mont aldım. Ama hala müşteri gönderiyor. Ve bana 5 bin liranın üzerinde kazandırdı. Nasıl olsa Yunan gitti. Gelmez demeyeceksin onlar sana güvendikleri zaman sürekli arkadaşlarını getiriyorlar. Yetiştirme yurdundan çırak aldım. Hemen sigortacı geliyor sigortası yok mu diyor. O çocuk bana ne verecek işi bilmiyor. Ben tam 1 yıl ustama para ödedim. Bu işi öğrenebilmek için o ustada bana işi öğretmedi. Temizlik yaptırdı. Ekmek almaya gönderdi. Bende akşamları beni temizliğe bıraktığı zaman makineye oturuyordum. Sabahları erken gelip temizlik yapmadan makineye oturuyordum. Şimdi ayaktayım. Çok çabalıyorsun. Devlet tekstil bölümündeki gençlere mecbur burada 1 yıl staj yapacaksın diyecek. Deri tamiri gibi bitmeye yüz tutmuş meslekleri gençlere aktarmamız gerek, şeklinde konuştu.